Kies het juiste type afzuigbuizen
U kunt spirobuis (luchtbehandeling), metalen afzuigbuizen of PVC buis gebruiken, maar om meerdere redenen is het beter om industriestandaard metalen afzuigbuizen te kiezen:
- De koppelingen met lockringen voor industriestandaard metalen buizen zijn stevig en geven een goede galvanische verbinding en, mits goed geïnstalleerd, geen verlies van onderdruk. En dit type koppeling is heel flexibel: je kunt ze losnemen en het ontwerp snel aanpassen.
- Glad oppervlak aan de binnenzijde (spirobuis heeft een grotere oppervlakteweerstand en de koppelingen zijn ook niet glad). PVC buis is gladder dan standaard buizen, maar het heeft twee belangrijke nadelen: het bouwt statische lading op en de koppelingen zijn niet los te nemen nadat ze verlijmd zijn.
- Als het gaat om het vermijden van statische lading dan is metalen buis sowieso de beste en enige optie. Sommige typen spirobuis kennen met rubber beklede koppelstukken zodat elke segment met een aparte aardedraad vereffend moet worden.
- Tenslotte is een voordeel van industriestandaard buis het feit dat de 6mm flens aansluit op vele beschikbare accessoires.
Vanuit de kosten geredeneerd is de industriestandaard metalen buis iets duurder maar het blijft de beste optie.
Afbeelding v.l.n.r.: spirobuis, standaard buis met flensrand en PVC buis.
Kies de juiste diameter
Bij een te grote diameter verliest u doorvoersnelheid en bij een te kleine diameter is er meer kans op verstopping. Stelregel: begin met de diameter van de inlaat van de afzuiginstallatie en probeer deze zolang mogelijk in een rechte lijn door te zetten voordat u stapsgewijs naar een kleinere diameter gaat om voldoende doorvoersnelheid te behouden.
Gebruik T-stukken van 30 graden
Elke bocht in uw ontwerp geeft weerstand en daarmee verlies van doorvoersnelheid. Door gebruik te maken van 30 graden T-stukken reduceert u de weerstand zoveel mogelijk.
Bochten met een grote radius
Wanneer u bochten aanbrengt in het traject maakt u dan de radius zo groot mogelijk. De weerstand loopt enorm op bij een kleine radius. Als het mogelijk is kunt u de bocht uit meerdere kleine segmenten opbouwen die u aan elkaar koppelt. Vuistregel is dat de radius minimaal is: R = 2 x D (diameter).
Segmenten in een rechte lijn
Om turbulentie in de buis te voorkomen dient u de segmenten zo recht mogelijk te houden. Als u koppelt aan de inlaat van een afzuiger of cycloon gebruik dan een recht segment van minimaal 2,5 keer de diameter van de buis om te voorkomen dat daar materiaal in de buis opbouwt. Hetzelfde geldt voor het koppelen aan een bewerkingsmachine: gebruik eerst een korte rechte buis aan de inlaat om turbulentie te voorkomen
Horizontale-verticale aftakkingen
Probeer het hoofdsegment zo kort en recht mogelijk te houden en maak aftakkingen met een horizontaal- en verticaal segment met een bocht voordat u aansluit op de machine. Door eerst een horizontaal segment te gebruiken voorkomt u dat er materiaal opbouwt in de aftakking. Dit materiaal kan plotseling loskomen als in de aftakking de afsluiter wordt opengezet en kan daarna een opstopping geven bij de inlaat van de afzuiger. Of erger: bij grote onderdruk kan dit schade aan de buizen geven.
Plaats de afsluiters zo dicht mogelijk bij het hoofdsegment in het horizontale segment van de vertakking en niet dichtbij de verwerkingsmachine. Dit zorgt voor minder drukverlies doordat de gehele aftakking dan wordt afgesloten.
Indien het handbediende afsluiters zijn dan wordt de afsluiter uiteraard wel dicht bij de machine geplaatst zodat deze makkelijk te bereiken is.
Gebruik zo min mogelijk flexibele buis
Het is in veel gevallen noodzakelijk om flexibele buis te gebruiken om wat speling te hebben bij het aansluiten van metalen buis op een machine. Echter flexibele buis levert wel tien maal meer weerstand op dan standaard gladde buis. Gebruik daarom een kort segment van maximaal 1 meter flexibele buis en vermijdt een bocht met een kleine radius.
Zorg voor goede aarding van het hele systeem
Goede aarding (vereffening) is belangrijk vanuit het veiligheidsaspect. De luchtstroom met stofdeeltjes kan de opbouw van statische lading veroorzaken. De opgebouwde lading kan bij bepaalde omstandigheden (een optimale mix van zuurstof en stofdeeltjes) een vonk veroorzaken welke op zijn beurt een explosie kan veroorzaken. Dit kan voorkomen worden door gebruik te maken van geaarde, metalen buizen:
- Breng aarding aan vanaf de inlaat van de afzuiger. Zorg voor goede aarding van de afzuiger vanaf het punt van de stroomvoorziening. Nog beter is de buis van de inlaat te voorzien van een extra aardedraad naar het aardpunt van de afzuiger.
- Zorg ervoor dat elk segment in het stelsel van buizen goed galvanisch contact maakt met de aanliggende segmenten. Lockringen met een rubberen inleg kunnen isolerend werken en dan moet de koppeling met een extra aardedraad verbonden worden.
- Bij gebruik van flexibele buis:
- Gebruik geen (goedkope) flexibele buis zonder aardedraad
- Verbindt de metalen of koperen draad van de flexibele buis met de metalen afzuigbuis.
- Bij het laatste segment met de koppeling met de verwerkingsmachine: voorkom een aardlus en koppel de buis en de machine NIET galvanisch.
Een belangrijke reden om geen PVC buis te gebruiken is het feit dat statische lading heel snel opbouwt en het heel lastig is om dit doeltreffend te voorkomen.
Houdt altijd minimaal een inlaat open
Om een vacuüm in het systeem te voorkomen wanneer de afzuiger opstart dient altijd minimaal 1 inlaat open te staan. Er kan voor gekozen worden om een afzuigbuis niet te voorzien van een afsluiter. Dat is vanuit een veiligheidsperspectief aan te bevelen maar het kan de performance van het systeem nadelig beïnvloeden.
Explosiegevaar
Bij elke stofafzuiginstallatie is potentieel gevaar voor explosie. Het risico is het grootst in die delen van het systeem waar de dichtheid van de stofdeeltjes het hoogst is: in de afzuiger/filter zelf.
In de EU zijn regels opgesteld voor apparatuur die gebruikt wordt in explosie-gevaarlijke omgevingen. Deze regels zijn onderdeel van de CE richtlijnen en worden met ATEX aangeduid. Indien een fabrikant zijn apparatuur heeft gecertificeerd conform de CE/ATEX richtlijnen betekent dat o.m. het volgende:
- De term "zones" wordt gebruikt om de omstandigheden in de toepassingsomgeving aan te duiden
- Het is alleen veilig om ATEX gecertificeerde apparatuur te gebruiken in die zones waarvoor het is goedgekeurd
- Gebruik van ATEX gecertificeerde apparatuur betekent niet automatisch dat de hele installatie voldoet aan de ATEX norm. De hele installatie dient door een onafhankelijk en gecertificeerde partij te worden gekeurd en er wordt tevens gekeken of de ATEX gecertificeerde apparatuur zo is ingezet als door de fabrikant voorgeschreven.
Vaak nemen bedrijven de moeite om de afzuiger zelf te certificeren maar niet de rest van het systeem. Voor een groot deel is dat een kostenkwestie. Maar ondanks het feit dat men het niet nodig vindt de rest van de installatie te certificeren blijft het risico aanwezig van explosiegevaar. En dat risico bestaat wel degelijk. Sommige verzekeringsbedrijven stellen als eis dat de gehele installatie wordt gekeurd.
Het belangrijkste is dat een afzuiginstallatie zo wordt ontwerpen en gebouwd dat de risico zoveel mogelijk vermeden worden. Dat betekent om te beginnen dat de hele installatie goed vereffend dient te worden en alle onderdelen zoveel mogelijk ATEX gecertificeerd dienen te zijn.